Ջուլիետա Սահակյանի բուժարանը
Թավշածաղիկ - Бархатцы - Tagetes
![Թավշածաղիկ - Бархатцы - Tagetes Թավշածաղիկ - Бархатцы - Tagetes](up/article/big/file_40859_7679704.jpg)
Աստղածաղկավորների ընտանիքին պատկանող միամյա կամ բազմամյա երկշաքիլավոր խոտաբույսերի ցեղ է, որն ընդգրկում է մոտավորապես 59 տեսակներ: Ցողուններն ուղղահայաց են, ամուր: Կազմում են հավաքված կամ տարածված 20-120 սմ բարձրությամբ թփեր: Ցողուններն ուղղահայաց են, ամուր, տերեւները փետրաձեւ բաժանված են, մեծ մասամբ` ատամնաեզր, բացից - մուգ կանաչավուն, հերթադիր կամ հակադիր դասավորված: Մեզ ծանոթ ծաղիկներն, իրականում, ծաղկազամբյուղներ են, որոնք բաղկացած են լայն լեզվակավոր, հորիզոնական դիրքով տեղակայված թերթիկներից ու կենտրոնական, երկսեռ, խողովակաձեւ ծաղիկներից: Ծաղկազամբյուղները միայնակ են կամ հավաքված բարդ ծաղկաբույլերի մեջ:
Թավշածաղիկների գունային գամման շատ լայն է՝ վառ դեղին, նարնջագույն, կարմիր, շագանակագույն, երբեմն` երփներանգ: Սերմերը գտնվում են խողովակավոր ծաղիկների ստորին մասում, երկարավուն են, սեւ, հիմքում` գորշագույն: Մեկ կգ զանգվածում կարող է լինել 280-700 սերմ: Բարենպաստ պայմաններում հեշտությամբ են բազմանում ինքնացան եղանակով: Բնության մեջ Արգենտինիայից մինչեւ ԱՄՆ հարավային նահանգները տարածված է T.tenuifolia, իսկ Հարավային ու Հյուսիսային Աֆրիկայում՝ T. Erecta տեսակները: Եվրոպա է բերվել 16-րդ դարում: Ներկայումս Ֆրանսիայում, Ուկրաինայում, Վրաստանում լայնորեն մշակվում է T.patula տեսակը որպես եթերայուղատու ու համեմունքային մշակաբույս: Վրաստանում ու Հյուսիսային Կովկասում հայտնի է «Իմերեթի զաֆրան», վրացերեն՝ խավերդիս կամ մախմուրի անվանումներով: Թավշածաղիկը մշակվում է նաեւ Հնդկաստանում, Չինաստանում, Ավստրալիայում եւ այլ երկրներում:
Թավշածաղիկ լայնատարած. T.patula
Այլ անվանումներն են` Թ. մանրածաղիկ, մախմուր: Մշակվում է որպես միամյա բույս: Ցողունը ճյուղավորվող է, 20-40 սմ բարձրությամբ: Կազմում է լայն, խիտ թփեր: Տերեւները փետրաձեւ կտրտված են, տերեւիկները նեղ, սուր-նշտարաձեւ: Խողովակաձեւ ծաղիկներում կան թվով 5 առէջներ, վարսանդն ունի 2 սպի: Բույսի տերեւներն ու ծաղիկն ունեն սուր հոտ: Ծաղկում է հունիս-սեպտեմբերին: Փորձառու ծաղկաբույծները սկզբում ցանում են սերմերը ջերմոցում՝ մարտի կեսերին, իսկ ուշ գարնանային ցրտահարության վտանգն անցնելուց հետո տեղափոխում են դաշտ: Ծաղկում է ցանքից մոտավորապես 2 ամիս անց: Գերադասում է ավազակավային, հարուստ, չափավոր խոնավ, փխրուն հողերը: Լուսասեր, ջերմասեր բույս է: Թ. մանրածաղիկի զամբյուղների տրամագիծը 2-3 սմ է, ծաղկեպսակը` պարզ, ոչ բազմաթերթիկ, որի հետեւանքով ավելի հասանելի են միջատներին: Մեղրատու բույս է:
Թավշածաղիկի մթերման կարգը
Մթերելու նպատակով հավաքեք ծաղկանոցի արեւմտյան ու հարավային կողմերում աճող թփերի ծաղիկները, որոնք ավելի խոշոր ու առողջ են: Ձեւավորվել է ավանդույթ, որի համաձայն թավշածաղիկը պետք է հավաքել ու մթերել օգոստոսի 10-20-ը: Այդ օրերին հնում նշվել է Նավասարդը, իսկ ներկայում` Սբ. Աստվածածնի տոնը: Ծաղիկները փռում են բարակ շերտով կամ անցկացնում թելի վրա ու չորացնում օդափոխվող ծածկի տակ: Մթերում են նաեւ վերգետնյա կանաչ զանգվածը: Չոր հումքը պահում են տուփերի մեջ մինչեւ 2 տարի: Կարեւոր է իմանալ, որ ծաղկազամբյուղի տերեւիկների վրա կան եթերային յուղեր արտադրող գեղձիկներ: Հավաքելու ընթացքում պահպանեք զգուշավորություն, քանի որ շատերի մոտ կարող է լինել անհատական անընկալունակություն բույսի եթերային յուղի հանդեպ: Թավշածաղիկը հաճախ տնկում են սոխի, կարտոֆիլի, այլ մշակաբույսերի մարգերի միջեւ կամ խոտը մանրացնում են ու խառնում բնահողին, քանի որ այն ունի ուժեղ արտահայտված մանրէասպան, հակասնկային ազդեցություն:
Թավշածաղիկի քիմիական բաղադրությունը
Բույսի քիմիական բաղադրությունը հետեւողականորեն ուսումնասիրել է բազմավաստակ գիտնական, մեր հայրենակից էդուարդ Տոնիկի Հովհաննիսյանը: Հետազոտությունների ճնշող մասը կատարվել է Պյատիգորսկի Բժշկական համալսարանում: Հովհաննիսյանի ղեկավարությամբ գրվել ու պաշտպանվել են մոտ 3 տասյակ թեկնածուական ու 5 դոկտորական թեզեր: Դրանցից մեկում հանգամանորեն ուսումնասիրվել է Թ.մանրածաղիկի որակային ու քանակային քիմիական կազմը (Ж.В.Подгорная, Исследование цветков бархатцев распростертых с целью получения биологически активных веществ, Автореферат, 2008): Հայտնաբերվել են կումարիններ (առաջին անգամ), փրփրանյութ, ստերին, դարչնի թթվի ածանցյալներ, բարդ շաքարներ, բարձր ադսորբացնող հատկություն ունեցող պեկտին, գեմիցելյուլոզա (A ու B), ամինաթթուներ՝ լեյցին, լիզին, գլուտամինի ու ասպարագինի թթուներ, տոկոֆերոլներ, ասկորբինաթթու: Պարունակում է նաեւ մակրոտարրեր՝ ֆոսֆոր, նատրիում, մագնեզիում, կալցիում, կալիում, միկրոտարրեր՝ երկաթ, ցինկ, մանգան, սելեն, այլ:
Ավելի վաղ (Э.Т. Оганесян и др., Биологически активные вещества липофильной фракции из цветков Таgetes patula… Современные наукоемкие технологии, 2004, № 6, стр. 107-108) Թ. մանրածաղիկից ստացված յուղամզվածքում հայտնաբերվել են 62.7մգ /% կարոտինային նյութեր, 8.7% ֆլավոնոիդներ, ստերոիդ միացություններ: Ֆլավոնային նյութերի որակային կազմը պատկառելի է՝ լյութեոլին, ապիգենին, կվերցետին, դեգիդրոկվերցետին, ռոբինին, բույսին բնորոշ պատուլետին եւ այլն: Գիտնականն անդրադարձել է նաեւ Թ.մանրածաղիկում պարունակվող բարդ շաքարների ուսումնասիրությանը [Полисахариды цветков бархатцев отклоненных (T.patula), 2007]:
Թավշածաղիկ մանրածաղիկի վերգետնյա մասը պարունակում է 0.29-0.35% եթերային յուղ, որը ջրից թեթեւ է: Գույնը դեղին է, որոշ ժամանակ անց մգանում ու պոլիմերիզացվում է: Կրասնոյարսկի համալսարանի գիտնականները (ռեկտոր՝ ՌԴ ԳԱ ակադեմիկոս Ե.Ա. Վահանով) նշում են, որ եթերային յուղի բաղադրությունը կախված է ենթատեսակից, հավաքման ժամկետից ու տեղանքի բնակլիմայական պայմաններից: Որպես օրենք, պարունակում է 15-25% տագետոն, 10-18% գիդրոտագետոն, մինչեւ 15% օցիմենոն (նույնն է` դիգիդրոտագետոն), 6% կարվոն, նաեւ լինալոոլ, լիմոնեն, անիսոնի ալդեհիդ, պիպերիտին, այլ՝ ավելի քան 50 բաղադրիչ: Գիտնականները պարզելլ են, որ եթերային յուղը պարունակում է մինչեւ 13.7% անհայտ նյութեր:
Դեղաբանական նկարագիրը
Օցիմենն ու դրա իզոմերներն ունեն հականեխիչ ու հանգստացնող ազդեցություն: Ծաղիկներից ստացված յուղամզվածքը վերականգնում է լյարդի բջիջները, ունի վերքամոքիչ հատկություն: Ֆլավոնոիդ պատուլետինը նվազեցնում է արյունատար անոթների թափանցելիությունը, ունի հիպոտենզիվ ու հակադիաբետիկ ազդեցություն, նաեւ P-վիտամինային ակտիվություն: Ժողովրդական բժիշկներին վաղուց ի վեր հայտնի են թավշածաղիկի միզամուղ, քրտնամուղ, որդաթափ, հակաբորբոքային հատկությունները: Արմատն ու սերմն ունեն լուծողական ազդեցություն եւ, հավանաբար, մաքրում են օրգանիզմը թույներից:
Կիրառման ոլորտը
Եթերային յուղը խորհուրդ է տրվում նեւրոզի, ցիստիտի, ուրետրիտի, դժվար միզարձակության դեպքում, ճիճվակրության (аскариды, острицы) դեմ: Պյատիգորսկի Դեղագործական ակադեմիայում (И.В.Mалинина, Разработка сухого и маслянного экстрактов цветков бархатцев и перспективы их использования, 2011) մշակվել է դեղորայք, որն անցել է փորձնական դեղաբանական հետազոտություն ու հաստատվել է դրա հեպատոպրոտեկտ ու հակախոցային ազդեցությունը: Չինաստանում օգտագործում են հազի, խիթերի, մաստիտի եւ այլ հիվանդությունների դեպքում:
Թավշածաղիկի եթերային յուղը
Ֆրանսիացիները T.patula տեսակի 10 կգ հումքից ստանում են մոտավորապես 50 գ եթերային յուղ, որն օգտագործվում է օծանելիքի արտադրությունում:
Զգուշացում. յուղով մշակված մաշկի վրա արեւի ճառագայթները կարող են այրվածք առաջացնել: Նման ֆոտոտոքսիկ ազդեցություն ունեն նաեւ ցիտրուսայիններից ստացված եթերային յուղերը: Յուղը փափակեցնում ու վերականգնում է թառամող, չոր մաշկը: Նվազեցնում է հուզական լարվածությունը, սթրեսը, պարզեցնում է գիտակցական ոլորտը, օգնում է կարգավորել վարքը: Բարձրացնում է հավատը սեփական ուժերի հանդեպ, հաջողություն է բերում (Бархатцы. Эфирные масла в косметологии, 2015): Հնդկաստանում թավշածաղկի ու սանդալի ծառի եթերային յուղերի համադրությամբ պատրաստում են արժեքավոր օծանելիք:
Թավշածաղիկի պահածոներ
Մարինադ. հարկավոր է 1 կգ նոր բացվող ծաղկազամբյուղ, 500 մլ քացախ, 40 գ աղ: Բաղադրամասերը խառնեք, 5 րոպե եփեք, տեղավորեք մանրէազերծված տարայի մեջ, փակեք: Ուտում են տաք, չոր ուտեստների հետ:
Պահածո աղաջրով. 50 գ աղը լուծեք 500 մլ եռջրի մեջ, 5 րոպե եփեք, ավելացրեք 1 կգ ծաղիկ, եփեք եւս 5 րոպե, փակեք: Ավելացնում են արգանակների մեջ:
Ոգեթուրմ. ծաղկազամբյուղները մանրացրեք, 21 օր թրմեք օղու մեջ (1:2) մութ տեղում, քամեք: Օգտագործում են խմորեղենի պատրաստման համար, համեմում են մսեղենը:
Համեմունք. չոր, ծաղկազամբյուղը մանրացրեք ու փոշիացրեք սերմի հետ: Ավելացրեք կոմպոտի, կիսելի, քաղցրավենիքի մեջ: Վրացիներն այն ավելացնում են սացիվի, խարչո, չխրթմա ուտեստների ու հանրահայտ «քմելի-սունելի» խառնուրդի մեջ (չնչին՝ 0.1%-ի չափով): Թավշածաղիկը լավացնում է մարսողությունը, բարձրացնում է օրգանզմի դիմադրողականությունը՝ մրսածության, մանրէների, բորբոքումների դեմ, հանում է լարվածությունը:
Յուղամզվածք. ծաղկազամբյուղները մանրացրեք, ոչ խիտ լցրեք ապակյա տարայի մեջ (ամբողջովին), ազատ ծավալը լրացրեք բուսայուղով՝ ցանկալի է ձիթապտղի կամ արեւածաղկի: Յոթ օր թրմեք մութ տեղում, քամեք, հումքը զտեք, հեղուկն ավելացրեք յուղամզվածքին:
Թարախային ցան. օրը 2 անգամ մշակեք մաշկի վնասված մասը:
Պառկելախոց. բամբակե հյուսվածքը թրջեք յուղի մեջ ու ամրացրեք վերքի վրա: Ամեն օր փոխեք վիրակապը:
Կոշտուկներ արմուկի վրա. արմունկը 10 րոպե պահեք յուղի մեջ, կատարեք օրը մեջ:
Յուղամզվածք. Տարբերակ 2-րդ. 2 ճ.գ. փոշիացրած, մաղով անցկացրած ծաղիկները 14 օր թրմեք 1 ճ.գ. նշի (կամ ծիրանի սերմի) ու 50 մլ ձիթապտղի յուղերի խառնուրդի մեջ, զտեք: Օգտագործեք շրթունքների ճաքերի ժամանակ ու կոշտուկների դեպքում` օրը 1-2 անգամ:
Յուղամզվածք. տարբերակ 3-րդ.. ծաղկազամբյուղները մանրացրեք, 10 ժամ թրմեք բուսայուղում (1:10), 30 րոպե պահեք ջրային բաղնիքի վրա (60-70°C), քամեք, զտեք: Քսեք վերքերին կամ դրեք թրջոց` այրվածքի դեպքում:
Նյարդային անհանգիստ վիճակ, անքնություն. մանրացրեք, խառնեք տերեւն ու ծաղիկը (1:1), 1 ճ.գ. հումքը 30 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրում, քամեք: Խմեք 50-ական մլ, օրը 4 անգամ, ուտելուց ու քնելուց առաջ:
Հիպերտոնիա. մանրացրեք, խառնեք 1-ական թ.գ. թավշածաղկի ու վաղենակի ծաղիկներ, դաղձ, պղպեղայինի տերեւ, 15 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրի մեջ, քամեք, խմեք 100-ական մլ, նախաճաշից ու ընթրիքից 30 րոպե առաջ:
Հոդատապ. մանրացրեք 5 միջին ծաղիկներ, լցրեք 1 լ եռջրի մեջ, 5 րոպե եփեք, 15 րոպե թրմեք, քամեք: Խմեք 200-ական մլ, օրը 5 անգամ: Շարունակեք 2 ամիս, կրկնեք 14 օրից:
Վիտիլիգո, նեյրոդերմիտ, փսորիազ, մազաթափություն, տեսողության անկում. մանրացրեք 4 միջին ծաղկազամբյուղ, լցրեք 400 մլ եռջրի մեջ, 5-7 րոպե եփեք թույլ կրակի վրա, քամեք: Հումքի վրա լցրեք 50 մլ եռջուր, կրկին եփեք 5-7 րոպե, քամեք: Հումքը թափեք, իսկ եփուկները խառնեք (մոտավորապես 200մլ+50մլ): Խմեք 70-ական մլ, օրը 3 անգամ: Շարունակեք 1 ամիս, կրկնեք 30 օր անց:
Ենթաստամոքսային գեղձի հիվանդություններ, շաքարային դիաբետ. 1 ծաղիկը թրմեք 200 մլ տաք ջրում (70-80°C), քամեք, խմեք 50-ական մլ, օրը 4 անգամ:
Շաքարային դիաբետ. ընտրեք 50 հատ մուգ նարնջագույն կամ կարմիր ծաղկազամբյուղներ, լցրեք 500 մլ օղու մեջ, 7 օր թրմեք մութ տեղում, քամեք: 1 թ.գ. լուծեք 100 մլ ջրի մեջ, խմեք ուտելուց առաջ, կատարեք օրը 3 անգամ: Շարունակեք 21 օր, կրկնեք 7 օրից:
Արթրիտ. 20-25 հատ թարմ ծաղկազամբյուղները լցրեք1 լ տաք ջրի մեջ, տարան փաթաթեք լաթով, 1 ժամ թրմեք, քամեք, հումքը մզեք: Օրվա ընթացքում խմեք 1-2 լ թուրմ, շարունակեք 45-90 օր, կրկնեք 6 ամիս անց:
Նյութափոխանակությունը լավացնող, լյարդի բջիջները վերականգնող. 5 ծաղկազամբյուղ լցրեք 1 լ եռջրի մեջ, 3 րոպե եփեք թույլ կրակի վրա, քամեք: Խմեք 250-ական մլ՝ նախաճաշից ու ընթրիքից առաջ, գոլ վիճակում: Շարունակեք 1 ամիս, կրկնեք 7 օրից:
Դիմադրողականությունը բարձրացնող, արյունատար անոթների պատերն ամրացնող. մանրացրեք, խառնեք 1 ճ.գ. թավշածաղկի ու 1 թ.գ. ասպիրակի չոր ծաղիկներ, 20 րոպե թրմեք 400 մլ եռջրում, տաք տեղում, քամեք: Խմեք 100-ական մլ՝ օրը 3-4 անգամ, ուտելուց առաջ:
Ճիճվաթափություն. քնելուց առաջ կերեք 3-5 թարմ, տաք ջրով լվացած ծաղկազամբյուղ: Երեխաներին տվեք 1-2 հատ:
Դեղատոմսերը վերցված են հեղինակի (Ջ.Ս., Հավատարմություն խորհրդանշող թավշածաղիկը, 2011) ու բժիշկ Ս.Յ.Դեմչենկոյի (Лечебные чернобривцы, Первая Крымская. И-А Газета, №489, 2013) նյութերից:
Մաշկը երիտասարդացնող լոսյոն. մանրացրած ծաղկազամբյուղի 2 ճ.գ. 10 ժամ թրմեք 200 մլ եռջրում, քամեք, հումքը մզեք: Թուրմի մեջ լուծեք 1 ճ.գ. օղի ու 1 թ.գ. կիտրոնահյութ, պահեք սառնարանում: Օրը 2-3 անգամ ներմերսեք մաշկին:
ԶԳՈւՇԱՑՈւՄ: Հակացուցված է հղիներին ու անհատական անընկալունակության դեպքում: Թուրմն ունի ներկող հատկություն:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Բուժումներ խուրմայով. 168.am Բուժումներ խուրմայով. 168.am](up/article/small/file_41955_7859205.jpg)
Բուժիչ նամակներ Փյունիկյան արմավենին մինչև 8 մ բարձրությամբ խոշոր, երկար տերևներով սլացիկ ծառ է։ Պտուղները կազմում են խիտ ողկույզներ, որոնց երկարությունը և տրամագիծը չափվում են մի քանի մետրով...
![](images/calendar.png)
![Բուժում են սերմերը. 168.am Բուժում են սերմերը. 168.am](up/article/small/file_41954_9017378.jpg)
Յուրաքանչյուր սերմ հայտնվելով բարենպաստ պայմաններում` փոքրիկ ծիլ է տալիս, որը կախված գենետիկ ծրագրից` դառնում է խոտաբույս, թուփ, ծառ, լիանա, ջրիմուռ, և այլն։ Մարդը հնագույն ժամանակներից հասկացել է...
![](images/calendar.png)
![Մեղրատու, բուժիչ ոզնենին. 168.am Մեղրատու, բուժիչ ոզնենին. 168.am](up/article/small/file_41956_6934141.jpg)
Բուժիչ նամակներ Ոզնենիների ենթաընտանիքը (Echinops) ընդգրկում է մոտ 125 տեսակներ. պատկանում է բարդածաղկավորների ընտանիքին։ Հայաստանում հանդիպում են ոզնենիների մոտ մեկ տասնյակ տեսակներ...
![](images/calendar.png)
![Հալվե – Алоэ - Aloe Հալվե – Алоэ - Aloe](up/article/small/file_40862_4915703.jpg)
Թաղաղուազգիների ընտանիքին (Xanthorrhoeaceae, Asphodelaceae ենթաընտանիքի) պատկանող բազմամյա միաշաքիլավոր խոտաբույսերի, թփերի, հազվադեպ՝ ծառերի ու լիանաների ցեղ է, որի գիտական անվանումը...
![](images/calendar.png)
![Խուլ եղինջ - Яснотка - lamium Խուլ եղինջ - Яснотка - lamium](up/article/small/file_40861_5469682.jpg)
Շրթնածաղկավորների (Labiatae) կամ նույնն է խուլ եղինջազգիների ընտանիքին պատկանող միամյա կամ բազմամյա, երկշաքիլավոր խոտաբույսերի ցեղ է: Ըստ The Plant List (2013) Խուլ եղինջ ցեղը ընդգրկում է 30 տեսակներ...
![](images/calendar.png)
![Մատնունի - Лапчатка - Potentilla Մատնունի - Лапчатка - Potentilla](up/article/small/file_40860_8597125.jpg)
Մատնունի ցեղն ընդգրկում է մոտավորապես 300 (այլ տվյալներով՝ 500) տեսակներ, որոնք վարդազգիների ընտանիքին պատկանող միամյա կամ բազմամյա, երկշաքիլավոր խոտաբույսեր են: Ցեղի անվանումն առաջացել է լատիներեն...
![](images/calendar.png)
![Զանգակածաղիկ - Колокольчик - Campanula Զանգակածաղիկ - Колокольчик - Campanula](up/article/small/file_40858_5245532.jpg)
Զանգակազգիների (Campanulaceae) ընտանիքին պատկանող ավելի քան 80 ցեղերից մեկն է: Զանգակների ցեղն ընդգրկում է մոտավորապես 475 (GRIN) տեսակներ, որոնք միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսեր են: Դասակարգում...
![](images/calendar.png)
![Գորտնուկ (Հրանուկ) - Лютик (Едкиж) - Buttercup (Ranunculus) Գորտնուկ (Հրանուկ) - Лютик (Едкиж) - Buttercup (Ranunculus)](up/article/small/file_40841_9401475.jpg)
Գորտնուկազգիների (Ranunculaceae) ընտանիքին պատկանող միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ է, որն ընդգրկում է Հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն գոտիներում, Նոր Զելանդիայում ու Ավստրալիայում...
![](images/calendar.png)
![Դաշտափուշ - Бодяк полевой - Cirsium arvense L. Դաշտափուշ - Бодяк полевой - Cirsium arvense L.](up/article/small/file_40840_475699.jpg)
Աստղածաղկավորների (Asteraceae) ընտանիքին պատկանող երկամյա կամ բազմամյա, երկշաքիլավոր, քիստավոր խոտաբույսերի ցեղ է: Ընդգրկում է մոտ 250, ըստ The Plant List ցանկի` 484 ենթատեսակներ, որոնք հիմնականում...
![](images/calendar.png)
![Դանդուռ բանջարանոցային - Портулак огородный - Portulaca oleracea Դանդուռ բանջարանոցային - Портулак огородный - Portulaca oleracea](up/article/small/file_40264_9792304.jpg)
Դանդուռ բանջարանոցայինը միամյա բույս է, պատկանում է դանդուռազգիների ընտանիքին (Portulacaceae), որն ընդգրկում է ավելի քան 100 տեսակներ: Ըստ որոշ տեղեկությունների հայտնի է եղել ավելի քան 10.000 տարի առաջ...
![](images/calendar.png)
![Կորնգան ցանքային - Эспарцет песчаный (Эспарцет посевной) - Onobrychis arenaria (Kit) L. Կորնգան ցանքային - Эспарцет песчаный (Эспарцет посевной) - Onobrychis arenaria (Kit) L.](up/article/small/file_40265_2516516.jpg)
Կորնգանը (Onobrychis Adans) բակլազգիների ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա, խոտաբույս է կամ` թուփ: Լատիներեն գիտական անվանումը ծագում է հունարեն «onos»` ավանակ եւ «brich»` կրծոտել բառերից...
![](images/calendar.png)
![Անմոռուկ - Незабудка - Myosotis Անմոռուկ - Незабудка - Myosotis](up/article/small/file_40048_3617095.jpg)
Անմոռուկների (Myosotis) ցեղը պատկանում է գաղտրիկազգիների (Boraginaceae) ընտանիքին: Հայտնի են անմոռուկի 50 տեսակներ, որոնք Եվրասիայում, Ամերիկայում, Հարավային Աֆրիկայում, Ավստրալիայում ու Նոր Զելանդիայում...
![](images/calendar.png)
![Ծիրանաչիր. օրգանիզմի դիմադրողականությունը բարձրացնող մթերք Ծիրանաչիր. օրգանիզմի դիմադրողականությունը բարձրացնող մթերք](up/article/small/file_40022_9243821.jpg)
Ծիրանենու պտղաչիրն օրգանիզմն ամրացնող հրաշալի մթերք է, որի 100գ զանգվածի էներգետիկ արժեքը 241 կկալ է: ՌԴ «Будьте здоровы» (Спец. выпуск, 21.2012) խմբագրակազմը առաջարկում է հիվանդություններից ապաքինվող...
![](images/calendar.png)
![Բատատ՝ նույնն է քաղցր կարտոֆիլ կամ երկարակեցության արմատ Բատատ՝ նույնն է քաղցր կարտոֆիլ կամ երկարակեցության արմատ](up/article/small/file_40021_8805006.jpg)
Բատատը [Ipomoea batatas (сладкий картофель, батат)] պատատուկազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա բույս է, իսկ մորմազգի պատատեսը (կարտոֆիլ)՝ այսինքն «քաղցր կարտոֆիլ» անվանումը, որեւէ գիտական հիմք չունի...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն